آکریل آمید

آکریل آمید چیست ؟ 

آکریل آمید (acrylamide)، یک جامد بی رنگ، بی بو و کریستالی است که در صورت ذوب شدن می تواند به شدت واکنش نشان دهد. هنگامی که گرم می شود، ممکن است بخارهای تیز آزاد شود. این ترکیب، به طور طبیعی در غذاهای گیاهی وجود دارد و به سرعت پلاریزه می شود. به عنوان محصول جانبی از حرارت دادن غذاهای سرشار از نشاسته در دمای بالا بدست می آید. البته، نوع مصنوعی آن، به صورت صنعتی نیز تولید می شود. در ادامه این مطلب، با این محصول بیشتر آشنا خواهید شد. همراه ما، نگین تجارت شرق باشید.

فهرست مطالب 

خواص و ویژگی های آن

آکریل آمید به صورت جامد کریستالی سفید ظاهر می شود که به صورت جامد یا محلول ارسال می شود. چگالی آن کمتر از آب و محلول در آب است. ممکن است در اثر مصرف سمی باشد. برای تصفیه فاضلاب و ضایعات، برای ساخت رنگ، چسب استفاده می شود. جامد در دمای اتاق پایدار است. اما پس از ذوب ممکن است به شدت پلیمریزه شود. سمی، تحریک کننده برای پوست و چشم است.

خواص فیزیکی-شیمیایی
عنوان دیگر مادهآکریلیک آمید
فرمول مولکولیCH2=CHC(O)NH2 یا C3H5NO
وزن مولی71.08 گرم
حالت فیزیکیبه صورت جامد کریستالی سفید رنگ و بی بو ظاهر می شود.
دما جوش192.60ºC
دما ذوب84.5ºC
حلالیتمحلول در آب، اتانول و استون است.
چگالی1.12 g/cm3
PH5 – 6.5

کاربرد آکریل آمید

برخی از مهمترین کاربردهای اکریل امید در زیر، مشاهده می شود.

  • تولید پلی آکریل آمید
  • تصفیه فاضلاب تخلیه آب از تصفیه خانه ها و فرآیندهای صنعتی
  • در تولید رنگ و مواد آلی
  • مواد شیمیایی
  • لنزهای تماسی
  • لوازم آرایشی و بهداشتی
  • پارچه پرس دائمی
  • تولیدمنسوجات – خمیر و کاغذ
  • فرآوری سنگ معدن
  • تصفیه شکر
  • به عنوان عامل تزریق شیمیایی و تثبیت کننده خاک برای ساخت تونل ها، فاضلاب ها، چاه ها و مخازن، معرف آزمایشگاهی
  • پیش ساز برای تولید پلی آکریل آمید

پلی آکریل آمید

اکثر، آکریلیک آمید محلول در آب هستند و سمیت پایینی دارند. این ترکیب، به صورت صنعتی جهت تهیه پلیمرهای مختلف مانند پلی آکریل آمید مورد استفاده قرار می گیرد.

  • به عنوان ضخیم کننده و عامل لخته ساز
  • در تصفیه آب آشامیدنی
  • جلوگیری از خوردگی
  • استخراج مواد معدنی
  • تهیه و ساخت کاغذ
  • ژل های پلی آکریل آمید در صنعت پزشکی و بیوشیمی نیز کاربرد دارد.

پلی آکریل امید در غذا

 غذاهایی مانند نان، سیب زمینی سرخ کرده، چیپس سیب زمینی، بیسکویت و کراکر، نان ترد، غلات صبحانه، سیب زمینی برشته، محصولات نانوایی و قهوه حاوی پلی اکریل امید هستند. 

آکریلامید با گرم کردن مواد نشاسته ای مانند سیب زمینی و نان در دمای بالاتر از 120 درجه سانتیگراد تشکیل می شود. روش های پخت و پز مانند سرخ کردن، کباب کردن، نان تست و کباب کردن می تواند منجر به تشکیل آکریلامید شود. در حالی که جوش و بخار به طور کلی آکریلامید تولید نمی کند.
از واکنش بین قند و یک اسید آمینه در غذاهای غنی از کربوهیدرات و پروتئین در دمای بالا ایجاد می شود. غذاهایی که ممکن است حاوی آکریل آمید باشند عبارتند از : سیب زمینی، ریشه گیاهان، غلات، بیسکویت، کیک، نان تست و قهوه.
آکریل آمید اولین بار در سال 2002 شناسایی شد و در قهوه خام نیز وجود دارد. اما تشکیل آن در طول فرآیند برشته کردن اتفاق می افتد. گرم کردن مواد پروتئینی مانند ماهی و گوشت قرمز در دماهای بالا همچنین می تواند منجر به تشکیل آکریلامید شود. اگرچه در مقادیر کمتری در مقایسه با مواد نشاسته ای مانند سیب زمینی. سایر غذاهای حاوی اکریل آمید عبارتند از :

  • ذرت
  • برنج
  • ماکارونی
  • اکثر غذاهای نیمه آماده
  • نان سنتی (به دلیل فرآیند برشته شدن، ممکن است سطح آکریل آمید بیشتری داشته باشد.)

راههای کاهش مصرف آکریل آمید

  • سرخ کردن در مقایسه با سایر روش‌های پخت، آکریل آمید بیشتری تولید می‌کند. (تهیه بریانی و پختن سیب‌زمینی)
  • قرار دادن سیب زمینی با پوست در مایکروویو، آکریل آمید تولید نمی کند.
  • مصرف متعادل مواد غذایی شامل مقادیر زیاد سبزیجات و میوه جات و کاهش مصرف غذاهای چرب برای داشتن سبک زندگی سالم توصیه می شود.
  • برای کاهش آکریل آمید در سیب زمینی، خرد کردن آنها و خیساندن آنها در آب گرم یا داغ (بلانچ کردن با آنزیم ها) قبل از سرخ کردن می تواند به کاهش محتوای قند و تشکیل آکریل آمید کمک کند.
  • استفاده از روغن آفتابگردان غیرهیدروژنه برای سرخ کردن می تواند محصول سالم تری نسبت به سایر روغن ها داشته باشد.
  • نگهداری سیب زمینی در دمای بالای 8 درجه سانتیگراد می تواند به کاهش محتوای قند کمک کند.
  • کنترل دمای سرخ کردن و جلوگیری از قهوه ای شدن غذا می تواند به کاهش تشکیل آکریل آمید کمک کند، با محدودیت دمای توصیه شده 175 درجه سانتیگراد.

روش تولید آکریل آمید

این ماده سمی، از طریق واکنش شیمیایی بین قندها و یک اسید آمینه به نام آسپاراژین در غذاهای گیاهی بدست می آید.

  • در طول پخت غذا در دمای بالا تولید می شود.
  • در غذاها، از قندها و اسید آمینه هایی که به طور طبیعی وجود دارند، ساخته می شوند.

از هیدرولیز اکریلونیتریل بدست می آید. واکنش آن را مشاهده کنید. این واکنش توسط اسیدسولفوریک و نمک های فلزی مختلف کاتالیز می شود.

CH2=CHCN + H2O → CH2=CHC(O)NH2

Msds و نکات ایمنی

اکریل آمید، در دسته مواد سمی قرار دارد. مشتقات آن مانند پلی آکریل آمید سمی نمی باشد. مقادیر بالای آن در آزمایشگاه موجب سرطان در حیوانات می شود. البته سرطان زا بودن آن در انسان ها هنوز تایید نشده است. سمیت آکریلیک آمید، سیستم عصبی و تولید مثل را درگیر می کند. که عوارضی مانند ضعف عضلانی، بی حسی دست ها و پا ها، تعریق، بی ثباتی و کلافگی را در پی دارد. بهتر است پیش از کار با این ترکیب نکات ایمنی نوشته شده در MSDS آن را مطالعه و رعایت کنید.

  • زمان کار با ماده فوق، استفاده از دستکش، لباس و عینک محافظ ضروری است.
  • از فوم، آب، کربن دی اکسید و پودر خشک ، برای خاموش کردن آتش حاصل از آکریل آمید استفاده کنید.

تماس پوستی : تماس این ماده با پوست،عوارضی مانند  تحریک و واکنش های آلرژیک را در پی دارد. بنابراین، در صورت تماس با آن لباس های آلوده را سریعا عوض کنید. و پوست را با آب و صابون فراوان شست و شو دهید.

استنشاق : سریعا محیط کار را ترک کنید. و به سمت بیرون حرکت کنید.

بلع : در صورت نوشیدن اتفاقی آن، آب بنوشید.

چشم : لنزهای تماسی را از چشم خارج کنید. چشم را به مدت چند دقیقه با آب فراوان شست و شو دهید.

با رعایت نکات ایمنی خطرات ناشی از این ترکیب آلی را کاهش دهید.

سخن آخر

آکریل آمید یک آمید بی رنگ، بی بو و کریستالی است که به سرعت پلیمریزه می شود. به عنوان یک محصول جانبی در طی حرارت دادن غذاهای غنی از نشاسته تا دمای بالا بدست می آید. آکریل آمید در تولید پلیمرها عمدتاً در صنعت تصفیه آب، صنعت خمیر و کاغذ و صنعت تصفیه نساجی استفاده می شود و به عنوان یک معرف آزمایشگاهی استفاده می شود. این پلیمر غیر سمی است. آسیب به سیستم عصبی مرکزی و محیطی، توهم، خواب آلودگی و بی حسی در دست ها و پاها از دیگر عوارض آن، است. به طور منطقی پیش بینی می شود که آکریل آمید یک سرطان زا برای انسان باشد.

3.8/5 - (5 امتیاز)

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *