کاربرد اسید سولفونیک ؟ خواص آن ؟ قیمت خرید و فروش مواد شیمیایی ؟ و جهت پاسخ به سایر سوالات خود با ما همراه باشید.
💡 فهرست مطالب
سولفونیک اسید چیست ؟
اسید سولفونیک (به انگلیسی : sulfonic acid)، به عضوی از کلاس ترکیبات آلی گوگردی با فرمول عمومی R-S(=O)2-OH اطلاق می شود که در آن R یک گروه آلکیل و (OH) گروه سولفونیل هیدروکسید است.
موارد استفاده و کاربرد اسید سولفونیک
سولفونیک اسید، نوعی ترکیب آلی گوگرددار با فرمول عمومی RSO3H می باشد. Rاستفاده شده در آن، یک گروه آلکیل یا آریل می باشد. سایر کاربردهای آن عبارتند از :
- به عنوان سورفکتانت آنیونی در فرمولاسیون بسیاری از ترکیبات شستشو استفاده می شود.
- به عنوان ماده فعال کننده، در صنعت شستشو استفاده می شود.
- در فرمولاسیون پودر و مایعات خالص استفاده می شود.
- به عنوان امولسیفایر، مواد افزودنی و روغن های روان کننده مورد استفاده قرار می گیرد.
- به عنوان سورفکتانت در مایعات ظرف شویی و لباسشویی استفاده می شود.
کاربرد اسید سولفونیک در شوینده | سولفونیک اسید سورفکتانت
مهمترین کاربرد نمک های اسید سولفونیک (سولفونات ها) در صنایع شوینده است.
سورفکتانت ها، یکی از مهمترین مواد اولیه شوینده‌ها، هستند که به صورت مواد قطبی و غیر قطبی در ترکیبات مربوطه به منظور ایجاد کف، پاک کنندگی و لکه بری مورد استفاده قرار می گیرند.
ساختار مولکولی آن ها از دو قسمت تشکیل شده است.
یک قسمت آن بخش آبدوست یا قطبی مولکول است که شامل گروه سولفونیک و گروه هیدروکسی می باشد. با مولکولهای آب یا محلول مورد نظر پیوند برقرار می کند.
قسمت دیگر آن، بخش آبگریز یا غیر قطبی مولکول است به صورت یک حلقه بنزن است. از طریق احاطه مولکول های غیر قطبی، چربی‌ها، لکه‌ها و میکروب‌های موجود را حذف می کند.
اسید سولفونیک نوعی سورفکتانت می باشد که در صنایع شوینده‌های پودری و مایع مانند انواع صابون ها، شامپوها، مایع ظرفشویی و دستشویی، پودر لباسشویی و… به کار برده می شود.
کاربرد اسید سولفونیک در رنگ ها و رنگیزه ها
گروهی از رنگ ها که با نام آنتی کوئیتون شناخته شده هستند. طی فرایند سولفوناسیون تولید می شوند. سولفونیک اسیدها تمایل فراوانی به پیوند با پروتئین ها و کربوهیدرات ها دارند.
بیشتر رنگ های قابل شستشو از گروه سولفونیک اسیدها تشکیل می شوند. یا در ساختارشان گروه عاملی سولفونیل دارند. گروه های سولفونیک سبب اتصال محکم تر رنگ به جنس مورد نظر ( مثلا پارچه) می شود و موجب تثبیت آن ها می شوند.
صنعت رنگرزی : جهت شفاف سازی پارچه در صنعت نساجی استفاده می شود.
کاربرد اسید سولفونیک در کاتالیزور
کاتالیزور ماده ای است که یک واکنش شیمیایی را آغاز می کند. این ترکیب سبب افزایش سرعت انجام واکنش های شیمیایی خواهد شد. سولفونیک اسید نوعی اسید بسیار قوی است. (حدود یک میلیون برابر بیشتر از سایر اسیدها مانند اسید استیک و بنزوئیک اسید) از این رو می توان از این ماده در واکنش های شیمیایی به عنوان یک کاتالیزور اسیدی استفاده کرد.
کاربرد اسید سولفونیک در صنایع دارویی
سولفونیک اسید یکی از اجزای اصلی داروهای آنتی باکتریال مانند داروهای سولفا (Sulfa drugs) است.
سولفونامیدهای آنتی باکتریال به عنوان مهار کننده عمل می کنند، و از رشد باکتری ها جلوگیری می کند.
استفاده به عنوان پوشش
اسید سولفونیک آروماتیک جهت پوشش کف و پوشش بدنه خودروها استفاده می شود. این ترکیب موجب افزایش مقاومت آنها در برابر خوردگی، هوازدگی، سایش و… می شود.
باتری سازی
جهت نگهداری الکترولیت روی_سریم و باتری های سرب_اسید استفاده می شود.
لیگنو سولفونات ها
جهت ساخت کاغذ از فرایند سولفیت استفاده می شود.
تولید لاتکس
لاتکس ها محصولاتی هستند که کاربردهای فراوانی در آزمایشگاه ها دارند.
این ترکیب، جهت تولید دستکش های لاتکس استفاده می شود.
روان کننده
- سولفات منیزیم، به عنوان افزودنی در فرمولاسیون روان کننده استفاده می شود.
سولفونات های باریم، در روان کننده های ضد اصطحکاک استفاده می شود. - سولفوناتهای کلسیم و سدیم، در روان کننده ها و گریس های دنده ای جهت بهبود خصوصیات فشار شدید به کار گرفته می شوند.
محصولات مراقبت پوست
- قابلیت جذب اشعه : اشعه‌ی ماورا بنفش موجب پیری پوست، سرطان پوست، آفتاب سوختگی و… می شود. اسید سولفونیک قابلیت جذب این اشعه را دارد. در فرمولاسیون برخی از محصولات مراقبت پوست استفاده می شود.
- قابلیت فعال کردن آنزیم های پوستی را دارد.
- سلول های مرده پوست را جذب می کند.
تمامی موارد ذکر شده، سبب روشن کردن و جوانسازی پوست می شوند.
بازیافت نفت خام
برخی از مشتقات نفتی مانند پارافین و بسیاری از مواد آروماتیک چند هسته ای می توانند سولفوناته شوند. یا به اصطلاح خنثی شوند. سولفونات های نفتی در نتیجه خنثی شدن ایجاد می شود.
سولفوناتهای نفتی به چاه های نفت تزریق می شوند. این عمل، به بازیافت نفت خام محبوس شده در میان سنگهای زیر سطح کمک می کند.
ضد خوردگی
اسید سولفونیک دارای خاصیت ضد خوردگی و زنگ زدگی است. بدین جهت، به منظور پاکسازی تجهیزات مزارع و کشاورزی استفاده می شود.
این ماده به عنوان ضد زنگ به روغن های روان کننده افزوده می شود. (این ترکیب امولسیون کننده است)
سخن آخر
متداول ترین کاتالیزورهای اسیدی بر پایه اسید سولفونیک، متان سولفونیک اسید و پاراتولوئن سولفونیک اسید هستند که در شیمی آلی به عنوان محلولی چربی دوست در حلال های آلی استفاده می شود.
