آکریل آمید (acrylamide)، یک جامد بی رنگ، بی بو و کریستالی است که در صورت ذوب شدن می تواند به شدت واکنش نشان دهد. هنگامی که گرم می شود، ممکن است بخارهای تیز آزاد شود. این ترکیب، به طور طبیعی در غذاهای گیاهی یافت شده و به سرعت پلاریزه می شود. به عنوان محصول جانبی در زمان حرارت دادن غذاهای سرشار از نشاسته در دمای بالا بدست می آید. البته، نوع مصنوعی آن، به صورت صنعتی نیز تولید می شود. در ادامه این مطلب، با این محصول بیشتر آشنا خواهید شد. همراه ما، نگین تجارت شرق باشید.
فهرست مطالب مقالات دی کلرو متان
خواص و ویژگی های آن
آکریل آمید به صورت جامد کریستالی سفید ظاهر می شود که به صورت جامد یا محلول ارسال می شود. سرطان زا تایید شده با جذب پوستی سمی است. چگالی آن کمتر از آب و محلول در آب است. ممکن است در اثر مصرف سمی باشد. برای تصفیه فاضلاب و ضایعات، برای ساخت رنگ، چسب استفاده می شود. جامد در دمای اتاق پایدار است. اما پس از ذوب ممکن است به شدت پلیمریزه شود. سمی، تحریک کننده برای پوست و چشم است.
| خواص فیزیکی-شیمیایی | |
| عنوان دیگر ماده | آکریلیک آمید |
| فرمول مولکولی | CH2=CHC(O)NH2 یا C3H5NO |
| وزن مولی | 71.08 گرم |
| حالت فیزیکی | به صورت جامد کریستالی سفید رنگ و بی بو ظاهر می شود. |
| دما جوش | 192.60ºC |
| دما ذوب | 84.5ºC |
| حلالیت | محلول در آب، اتانول و استون است. |
| چگالی | 1.12 g/cm3 |
| PH | 5 – 6.5 |
کاربرد آکریل آمید
برخی از مهمترین کاربردهای اکریل امید در زیر آورده شده است.
- تولید پلی آکریل آمید
- در تصفیه فاضلاب تخلیه آب از تصفیه خانه ها و فرآیندهای صنعتی
- در تولید رنگ و مواد آلی
- مواد شیمیایی
- لنزهای تماسی
- لوازم آرایشی و بهداشتی
- پارچه های پرس دائمی
- تولید کاغذ و منسوجات
- تولید خمیر و کاغذ
- فرآوری سنگ معدن
- تصفیه شکر
- به عنوان عامل تزریق شیمیایی و تثبیت کننده خاک برای ساخت تونل ها، فاضلاب ها، چاه ها و مخازن
- به عنوان معرف آزمایشگاهی
- به عنوان پیش ساز برای تولید پلی آکریل آمید
پلی آکریل آمید
اکثر، آکریلیک آمید محلول در آب هستند و سمیت پایینی دارند. این ترکیب، به صورت صنعتی جهت تهیه پلیمرهای مختلف مانند پلی آکریل آمید مورد استفاده قرار می گیرد.
- به عنوان ضخیم کننده و عامل لخته ساز
- در تصفیه آب آشامیدنی
- جلوگیری از خوردگی
- استخراج مواد معدنی
- تهیه و ساخت کاغذ
- ژل های پلی آکریل آمید در صنعت پزشکی و بیوشیمی نیز کاربرد دارد.
پلی آکریل امید در غذا
غذاهایی مانند نان، سیب زمینی سرخ کرده، چیپس سیب زمینی، بیسکویت و کراکر، نان ترد، غلات صبحانه، سیب زمینی برشته، محصولات نانوایی و قهوه حاوی پلی اکریل امید هستند.
روش تولید آکریل آمید
این ماده سمی، از طریق واکنش شیمیایی بین قندها و یک اسید آمینه به نام آسپاراژین در غذاهای گیاهی بدست می آید.
- در طول پخت غذا در دمای بالا تولید می شود.
- در غذاها، از قندها و اسید آمینه هایی که به طور طبیعی وجود دارند، ساخته می شوند.
از هیدرولیز اکریلونیتریل بدست می آید. واکنش آن را مشاهده کنید. این واکنش توسط اسیدسولفوریک و نمک های فلزی مختلف کاتالیز می شود.
CH2=CHCN + H2O → CH2=CHC(O)NH2
Msds و نکات ایمنی
اکریل آمید، در دسته مواد سمی قرار دارد. مشتقات آن مانند پلی آکریل آمید سمی نمی باشد. مقادیر بالای آن در آزمایشگاه موجب سرطان در حیوانات شده است. البته سرطان زا بودن آن در انسان ها هنوز تایید نشده است. سمیت آکریلیک آمید، سیستم عصبی و تولید مثل را درگیر می کند. که عوارضی مانند ضعف عضلانی، بی حسی دست ها و پا ها، تعریق، بی ثباتی و کلافگی را در پی دارد. بهتر است پیش از کار با این ترکیب نکات ایمنی نوشته شده در MSDS آن را مطالعه و رعایت کنید.
- زمان کار با ماده فوق، استفاده از دستکش، لباس و عینک محافظ ضروری است.
- از فوم، آب، کربن دی اکسید و پودر خشک ، برای خاموش کردن آتش حاصل از آکریل آمید استفاده کنید.
تماس پوستی : تماس این ماده با پوست،عوارضی مانند تحریک و واکنش های آلرژیک را در پی دارد. بنابراین در صورت تماس با آن لباس های آلوده را سریعا عوض کنید. و پوست را با آب و صابون فراوان شست و شو دهید.
استنشاق : سریعا محیط کار را ترک کنید. و به سمت بیرون حرکت کنید.
بلع : در صورت نوشیدن اتفاقی آن، آب بنوشید.
چشم : لنزهای تماسی را از چشم خارج کنید. چشم را به مدت چند دقیقه با آب فراوان شست و شو دهید.
با رعایت نکات ایمنی خطرات ناشی از این ترکیب آلی را کاهش دهید.
سخن آخر
آکریل آمید یک آمید بی رنگ، بی بو و کریستالی است که به سرعت پلیمریزه می شود و می تواند به عنوان یک محصول جانبی در طی حرارت دادن غذاهای غنی از نشاسته تا دمای بالا تشکیل شود. آکریل آمید در تولید پلیمرها عمدتاً در صنعت تصفیه آب، صنعت خمیر و کاغذ و صنعت تصفیه نساجی استفاده می شود و به عنوان یک معرف آزمایشگاهی استفاده می شود. این پلیمر غیر سمی است، اما قرار گرفتن در معرض مونومر می تواند باعث آسیب به سیستم عصبی مرکزی و محیطی شود که منجر به توهم، خواب آلودگی و بی حسی در دست ها و پاها می شود. به طور منطقی پیش بینی می شود که آکریل آمید یک سرطان زا برای انسان باشد.